Τι είναι η Αχρωματοψία / Δυσχρωματοψία (CVD).
Αχρωματοψία ή Δυσχρωματοψία ή αδυναμία της αντίληψης των χρωμάτων περιγραφή ή ανεπάρκεια χρωματικής όρασης (CVD).
Δυσχρωματοψία ή αδυναμία της αντίληψης των χρωμάτων δεν είναι οποιαδήποτε μορφή τύφλωσης αλλά όταν ένας ασθενής πάσχει έχει δυσχρωματοψία/αχρωματοψία, αντιμετωπίζει δυσκολίες στην διαχώριση μεταξύ κάποιων συγκεκριμένων χρωμάτων, όπως το κόκκινο και πράσινο ή το μπλε και κίτρινο. Η απουσία της δεξιότητας αντίληψης του κόκκινου-πράσινου είναι η πιο συχνή εκδοχή αχρωματοψίας. Πιο σπάνια εμφανίζεται η αδυναμίας αντίληψης του μπλε-κίτρινου χρώματος. Σε αντίθεση με αυτό που νομίζω η πλειονότητα του κόσμου, είναι εξαιρετικά σπάνιο ένα άτομο που πάσχει από δυσχρωματοψία/αχρωματοψία να βλέπει αποκλειστικά σε αποχρώσεις του γκρι.
Ορισμός
Αχρωματοψία/δυσχρωματοψία ονομάζεται η αδυναμία ορθής αντίληψης των χρωμάτων στα όσα βλέπουμε, συνήθως κατόπιν από κάποια βλάβη στον οπτικό φλοιό του εγκεφάλου μας για την ακρίβεια στο τομέα V4. Στην εν λόγω μορφή δυσχρωματοψίας που περιλαμβάνεται στις διαταραχές αναγνώρισης των αντικειμένων, οι ασθενείς αδυνατούν να αναγνωρίζουν τις αποχρώσεις, ακόμα και όταν τα μάτια τους είναι σε θέση να λαμβάνουν τα σωστά χρωματικά ερεθίσματα από το περιβάλλον τους. Στην εγκεφαλική αχρωματοψία, ο ασθενής δε δύναται να κατανοήσει τα χρώματα. Ορισμένοι δε θεωρούν ότι δεν πρόκειται καν για μορφή αχρωματοψίας, γιατί η αποτυχία είναι της αντίληψης, όχι της όρασης.
Τα µάτια µας έχουν τη ικανότητα να διαχωρίζουν τα χρώματα όπως και τη φωτεινότητα, και αυτό διότι στο πίσω μέρος τους διαθέτουνε τα λεγόμενα κωνία και ραβδία. Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας του ανθρώπινου οφθαλμού εμπεριέχει δύο ειδών κύτταρα όσο αφορά την αντίληψη του φωτός: τα ραβδία (ενεργά στο χαμηλό φωτισμό) και τα κωνία (ενεργά στο φυσιολογικό φωτισμό). Φυσιολογικά υπάρχουν 3 είδη κωνίων που ονομάζονται S-κώνοι, M-κώνοι, και L-κώνοι αλλά συχνώτερα αναφέρονται ως φωτοϋποδοχείς για το μπλε, το πράσινο και το κόκκινο αντίστοιχα παρά το πλήθος των χρωμάτων που διακρίνουμε. Διαφορετικά σε διαφορετικό βαθμό. Τα κωνία ως λειτουργία τους είναι το να αντιλαμβάνονται το χρώμα αντιστοίχος τα ραβδία με τη φωτεινότητα. Τα κωνία είναι συγκεντρωμένα στην βασική περιοχή του αμφιβληστροειδή. Αυτοί που έχουν πρόβλημα αχρωματοψίας έχουν επι μέρους ή πλήρη έλλειψη σε μια ή σε παραπάνω απο μια από τις προαναφερόμενες χρωστικές ουσίες. Ανάλογα µε τον αριθμό των κωνίων που έχει ο κάθε ασθενής µε αχρωματοψία ποικίλει και ο βαθμός της αχρωματοψίας που έχει. Ένα άτομο που νοσεί από δυσχρωματοψία στο κόκκινο και το πράσινο δεν έχει αρκετά κόκκινα και πράσινα κωνία. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι ο ασθενής από αχρωματοψία βλέπει τα πάντα ασπρόμαυρα αλλά ότι μπερδεύει το κόκκινο µε το πράσινο ή µε το καφέ καθώς επίσης και το μπλε µε το µοβ. Η σύγχυση των χρωμάτων που έχει το άτομο που πάσχει από αχρωματοψία εξαρτάται και από τις συνθήκες φωτισμού. Για παράδειγμα το άτομο που συγχέει το πράσινο θα μπορούσε κάτω από έντονο ηλικιακό φως να αναγνωρίσει ένα έντονο πράσινο ως πράσινο. Αντιθέτως κάτω από µία λάμπα τεχνητού φωτισμού μικρής ισχύος μπορεί να μπερδέψει το πράσινο χρώμα µε το καφέ ή ακόμη και το κόκκινο.
Οι ασθενείς με φυσιολογική χρωματική αντίληψη ονομάζονται και τριχρωματικοί. Οι ασθενείς με δυσχρωματοψία και με έλλειψη μιας χρωστικής ονομάζονται ανώμαλοι τριχρωματικοί (αυτοί αποτελούν τον συνηθέστερο τύπο αχρωματοψίας – δυσχρωματοψίας). Ένας δυσχρωματικός ασθενής έχει απόλυτη έλλειψη μίας χρωστικής των κωνίων.
Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον ότι όραση με χρώματα είναι προνόμιο των ανθρώπων, των ψαριών, των πουλιών και πολύ λίγων εντόμων και ερπετών. Επίσης οι άνθρωποι που είναι ετεροζυγώτες για μια διαταραχή φαίνεται ότι φέρουν και μια τέταρτη δυνατότητα διάκρισης χρωμάτων που προκύπτει από την διαταραχή σε κάποια από τα κωνία τους που ενδεχομένως να τους δίνει κάποιο πλεονέκτημα. Ένα άλλο ενδεχόμενο πλεονέκτημα θα μπορούσε να προκύψει από την παρουσία ενός τετραχρωματικού θηλυκού. Λόγω της αδρανοποίησης του Χ χρωμοσώματος, τα θηλυκά που είναι ετερόζυγα για ανώμαλη τριχρωματοψία θα έπρεπε να έχουν τουλάχιστον τέσσερις τύπους κωνίων στον αμφιβληστροειδή τους. Είναι πιθανό ότι αυτό τους παρέχει μια επιπλέον διάσταση στην αντίληψη των χρωμάτων αν και δεν είναι σαφές ότι αυτό αποτελεί ένα πλεονέκτημα σε διακρίσεις χρωμάτων. Σε πολλές περιπτώσεις δε γίνεται καν αντιληπτό γιατί το έχουν από τη γέννηση τους και έτσι δεν παρατηρείται καμία διαφορά στην αντίληψη των χρωμάτων από τις ίδιες.
Ιστορία
Η πρώτη επιστημονική ανακοίνωση για την αχρωματοψία δημοσιεύτηκε από τον χημικό Τζων Ντάλτον το 1798 στηριζόμενος σε μια δική του μορφή αχρωματοψίας. Στην αρχή η αχρωματοψία ονομαζόταν και δαλτωνισμός αλλά τώρα επιστημονικά χρησιμοποιείται για μια μορφή αχρωματοψίας που καλείται δευτερανοπία (deuteranopia) όπου υπάρχει σύγχυση για το πράσινο και το κόκκινο.
Αντιμετώπιση
Η διόρθωση της δυσχρωματοψίας μπορεί να επιτευχθεί με ειδικά γυαλιά που έχουν φαρμακευτικές βαφές. Οι διορθωτικοί φακοί δυσχρωματοψίας απλώς διορθώνουν μερικώς λειτουργικά τη δυσχρωματοψία χάρη στην αντίθεση την οποία επιτυγχάνουν και δεν επιδρούν στην εξέλιξή της.
ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΗΝ ΔΥΣΧΡΩΜΑΤΟΨΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΤΗΣ
- Πού θα βρω γυαλιά διόρθωσης της δυσχρωματοψίας με φαρμακευτική βαφή ή πού μπορώ να τα δοκιμάσω;
Επικοινωνήστε με κάποιο από τα συμβεβλημένα καταστήματα οπτικών ειδών. - Πόσο χρόνο χρειάζομαι για να πάρω τα γυαλιά;
Περίπου 4 εβδομάδες από την παραγγελία. - Είναι διαθέσιμα με βαθμούς;
Ναι, οι επιστρώσεις που διορθώνουν τη χρωματική όραση μπορούν να εφαρμοστούν τόσο σε φακούς με βαθμούς (μονοεστιακούς, διεστιακούς, πολυεστιακούς), όσο και σε φακούς με μηδενικό βαθμό. - Μπορώ να επιλέξω οποιονδήποτε σκελετό;
Ναι, οι φακοί μπορούν να προσαρμοστούν σε οποιονδήποτε σκελετό. Ο οπτικός σας θα σας βοηθήσει σε αυτό. - Γιατί είναι έγχρωμα τα γυαλιά που διορθώνουν τη δυσχρωματοψία;
Η αλλαγή, στον απαιτούμενο βαθμό, του φάσματος του χρώματος που φθάνει στα μάτια μας είναι δυνατή μόνο με έγχρωμους φακούς, άρα ο έγχρωμος φακός αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα της τεχνολογίας διόρθωσης της δυσχρωματοψίας. - Χρειάζομαι προστατευτική επίστρωση UV;
Ναι, το συνιστούμε έντονα. Τα γυαλιά διόρθωσης της δυσχρωματοψίας απορροφούν περίπου 40% του εισερχόμενου φωτός. Τα μάτια προσαρμόζονται εύκολα, με τις κόρες να διαστέλλονται λίγο περισσότερο. Η προστατευτική επίστρωση UV αποβάλλει τις βλαβερές ακτίνες (κάτω των 400 νανομέτρων). Εκτός από την προστασία UV, οι φακοί καλύπτονται με αντιχαρακτική επίστρωση. - Με γυαλιά διόρθωσης της δυσχρωματοψίας (φαρμακευτική βαφή) μπορώ να περάσω από τις ιατρικές εξετάσεις;
Με γυαλιά διόρθωσης της δυσχρωματοψίας (φαρμακευτική βαφή) μπορείτε να επιτύχετε αισθητή βελτίωση, με αποτέλεσμα να περάσετε αρκετές φορές και από τα τυποποιημένα τεστ χρωματικής αντίληψης, ωστόσο οι αρμόδιες αρχές δεν το δέχονται κατ’ ανάγκη. Το θέμα ρυθμίζεται διαφορετικά από χώρα σε χώρα. Το γνωστό τεστ Ishihara αναδεικνύει καλά τη βελτιωτική δράση των γυαλιών, γεγονός που μπορεί να μετρηθεί και με το ανάλογο τεστ. Στο 95% των περιπτώσεων μπορούμε να επιτύχουμε αισθητή βελτίωση, κάτι που επιβεβαιώθηκε με κλινικές εξετάσεις. Τα γυαλιά σάς επιτρέπουν να ανακαλύψετε νέες, μέχρι τώρα άγνωστες χρωματικές αποχρώσεις. - Μπορώ να χρησιμοποιώ τη νύχτα τα γυαλιά;
Αν και δεν απαγορεύεται από τους σχετικούς κανονισμούς, δεν συνιστούμε τη χρήση των γυαλιών διόρθωσης της δυσχρωματοψίας επειδή απορροφούν 40% του εισερχόμενου φωτός. - Πώς να χρησιμοποιώ τα γυαλιά διόρθωσης της δυσχρωματοψίας (φαρμακευτική βαφή) ;
Όταν φορέσετε τα γυαλιά, αφήστε τα μάτια σας να προσαρμοστούν στο νέο έγχρωμο περιβάλλον. Αυτό μπορεί να πάρει μερικά λεπτά. Η προσαρμογή είναι εξαιρετικά σημαντικό και απαραίτητο μέρος του μηχανισμού διόρθωσης της δυσχρωματοψίας. Τα μάτια σας θα έχουν προσαρμοστεί στα γυαλιά όταν, για παράδειγμα, ο άσπρος τοίχος φαίνεται ξανά άσπρος. - Μπορώ να χρησιμοποιήσω και διεστιακούς, πολυεστιακούς και κυλινδρικούς φακούς;
Το συμβεβλημένο κατάστημα οπτικών θα σας πει αν μπορείτε να παραγγείλετε τους συγκεκριμένους ειδικούς φακούς.